Liệu pháp miễn dịch tự thân kết hợp nhiệt trị trong điều trị ung thư

1. Liệu pháp tăng cường miễn dịch tự thân là gì?

Với phương pháp miễn dịch tự thân, người bệnh được tách lọc tế bào miễn dịch từ máu của mình. Các tế bào miễn dịch này được nuôi cấy tăng sinh tại phòng thí nghiệm ở điều kiện đặc biệt trong vòng 2-3 tuần nhằm nhân lên, sau đó hoạt hóa và truyền lại vào cơ thể người bệnh 2 lần một tháng. Liệu pháp có thể kéo dài cho đến khi các tế bào ung thư suy giảm, khối u thoái lui hay không tiến triển. Phối hợp với phẫu thuật, xạ trị, hóa trị... tế bào ung thư di căn sẽ được ngăn chặn.

Liệu pháp có thể sử dụng độc lập để tránh tái phát, duy trì 6 tháng một lần truyền vào cơ thể người bệnh. Tuy nhiên hiệu quả điều trị được tăng cường khi kết hợp với các liệu pháp khác.

Liệu pháp tăng cường hệ miễn dịch tự thân được áp dụng thành công lần đầu tiên tại Nhật Bản, hiện đã có trên 10 nước áp dụng. Năm 2012-2014, khoảng 7.000 bệnh nhân ung thư được điều trị bằng phương pháp này, đến nay tăng lên 13.000-14.000 người. Tại Việt Nam, liệu pháp miễn dịch tự thân đã được chuyển giao cho các bệnh viện lớn. 

2. Cơ chế hoạt động của liệu pháp miễn dịch tự thân

Để đạt được mục tiêu điều trị các khối u bằng phương pháp miễn dịch, các bác sỹ điều trị bắt đầu từ việc tạo cho cơ thể người bệnh các kháng nguyên ung thư, sau đó đưa các tế bào đuôi gai vào cơ thể và thúc đẩy việc sản xuất tế bào lympho T ở từng khối u.

Những tế bào lympho T này đi vào máu, làm sạch máu bằng cách loại bỏ các tế bào ung thư trong máu và người bệnh sẽ khỏi bệnh (về mặt lý thuyết nếu trong máu không có các tế bào ung thư thì sẽ không có di căn mới xảy ra). Sau khi chỉ số biểu thị khối u trong máu đã trở lại bình thường và xác nhận khối u đã biến mất hoàn toàn, thì sẽ đến giai đoạn phòng ngừa tái phát thông qua các tế bào đuôi gai.

Ưu điểm của việc điều trị bằng HITV là ít tác dụng phụ, thông qua các tế bào miễn dịch giúp ngăn ngừa khả năng tái phát của u và kéo dài thời gian tái phát bằng cách giảm thiểu số lượng khối u di căn mới. 

3. Công dụng liệu pháp tăng cường miễn dịch tự thân khi kết hợp với nhiệt trị

- Tăng thời gian sống cho bệnh nhân ung thư tụy có di căn

Điều trị ung thư đã di căn là một thử thách rất lớn - nhất là khi đã không còn nhạy với các loại hóa trị. Bởi vì khi đó, khả năng tiêu diệt tế bào ung thư không còn nhiều hy vọng. Tại Trung tâm Tokyo Clinic – một trong những địa chỉ đầu ngành tại Nhật Bản chuyên về điều trị miễn dịch, việc phối hợp liệu pháp miễn dịch tự thân và nhiệt trị với hóa trị và xạ trị đã đem lại các kết quả khả quan.

Thông thường, thời gian sống của bệnh nhân ung thư tuyến tụy giai đoạn IV điều trị theo phác đồ tiêu chuẩn trung bình là 7,5 tháng. Tỉ lệ sống được thêm 1 năm dưới 20%. Tuy nhiên, khi được điều trị bằng bộ 3 kết hợp nhiệt trị, hóa trị liệu và liệu pháp miễn dịch tự thân với tế bào NK (có thể kết hợp thêm tế bào tua DC), thời gian sống trung bình của bệnh nhân ung thư tụy giai đoạn IV tại Tokyo Clinic là 13 tháng và tỷ lệ sống được thêm 1 năm đã tăng lên trên 50%.

-  Khi kết hợp với các biện pháp điều trị truyền thống, miễn dịch tự thân sẽ tăng khả năng tiêu diệt tế bào ung thư

Liệu pháp này sẽ giúp người bệnh đáp ứng với điều trị tốt hơn; được chỉ định áp dụng với nhiều loại ung thư phổ biến hiện nay như phổi, dạ dày, gan, mật, tụy, thực quản, đại tràng, cổ tử cung, buồng trứng vú, u não và u đặc vùng đầu cổ...Với tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch, liệu pháp còn giúp giảm mệt mỏi mạn tính ở người bệnh ung thư, giảm nguy cơ mắc các bệnh cúm, viêm phổi, viêm họng, nhiễm nấm… tăng chất lượng sống. 

- Sự kết hợp liệu pháp nhiệt trị và tăng cường miễn dịch sẽ bổ trợ điều trị ung thư 

Sự kết hợp phương pháp này dựa trên cơ chế tăng nhiệt độ tại vị trí khối u hay một vùng cơ thể đến 41 – 43^oC. Nhiệt độ này có thể gây tổn thương và giết chết tế bào ung thư nhưng ít ảnh hưởng đến tế bào lành.

Khi phối hợp với các liệu pháp hóa trị hoặc xạ trị, nhiệt trị còn làm tăng khả năng đáp ứng của tế bào ung thư với các liệu pháp trên, đồng thời thúc đẩy quá trình tự chết của các tế bào ung thư còn sót lại sau hóa trị hoặc xạ trị. Nhiệt trị cũng giúp tăng hiệu quả hệ miễn dịch của cơ thể bằng cách kích hoạt các tế bào miễn dịch và khiến tế bào u trở nên dễ bị tấn công và tiêu diệt hơn.

- Giảm khả năng mắc bệnh ung thư

Một nghiên cứu ở Nhật Bản đã theo dõi sức khỏe của 3.625 người khỏe mạnh đã sử dụng liệu pháp tăng cường hệ miễn dịch tự thân với tế bào NK và tế bào T suốt 11 năm. Khi khả năng hoạt động của các tế bào NK giảm, nguy cơ mắc ung thư ở người trưởng thành sẽ tăng lên. Tỷ lệ mắc ung thư ở những người có tế bào NK hoạt động ít hiệu quả tăng gấp 1,7 lần so với những người có hiệu quả có tế bào NK hoạt động ở mức độ trung bình hoặc cao. Nghiên cứu cũng cho thấy miễn dịch ở các bệnh nhân ung thư vú, cả nguyên phát và tái phát đều thấp hơn khả năng miễn dịch ở những người khỏe mạnh.

Đối với người trên 50 tuổi, tế bào NK giảm đáng kể khả năng hoạt động đồng thời với việc gia tăng khả năng hình thành bệnh ung thư. Các nghiên cứu cho thấy khả năng hoạt động của tế bào NK có thể tăng lên khoảng 20% sau mỗi đợt điều trị tăng cường miễn dịch tự thân. Mức tăng này có thể giúp hoạt tính của tế bào NK ở một người 67 tuổi tương đương với một người 25 tuổi. Nói cách khác, hiệu quả của liệu pháp tăng cường miễn dịch tự thân có thể trẻ hóa tuổi miễn dịch của cơ thể.

Phúc An (Tổng hợp)